Inwentarz olsztyński z 1520 r.

Inwentarz pism i dokumentów w skarbcu na zamku w Olsztynie z 1520 r.

Inwentarz pism i dokumentów w skarbcu na zamku w Olsztynie, [po styczniu 1520 r.]

Oryginał: Archiwum Archidiecezji Warmińskiej, Olsztyn, Dok. Kap., V 9, k. 1–7; łacina, papier, 10,9 x 29,3 cm.

Inwentarz dokumentów kapituły warmińskiej w skarbcu na zamku w Olsztynie stanowi jeden z rzadkich przekazów ukazujących rolę Kopernika jako organizatora kancelarii warmińskiej i jej archiwaliów oraz jego rozumienie wagi i znaczenia publiczno-prawnych przekazów źródłowych. Inwentarz zawiera zarówno dokumenty ustalające stan prawny, częściowo w uroczystej formie zwanej dyplomem, jak i niektóre listy (pisma), które w późnym średniowieczu również zaliczano do dokumentów prawa publicznego i prywatnego. Były też w nim akta, tj. pisma, które utrwalały czynność urzędową, jak koncepty, formularz i pomoce kancelaryjne. W kapitule warmińskiej od połowy XV w. spisywano rejestry tych dokumentów, stosując najpierw układ liczbowy, potem alfabetyczny dla rzeczowego podziału dokumentów. Były one dzielone i przechowywane w katedrze fromborskiej w drewnianych skrzynkach, przy stosowaniu kolejności alfabetycznej całości zbioru dokumentów i listów. W 1502 r. zbiór ten został przejęty i spisany przez kanonika i administratora dóbr kapitulnych Baltazara Stockfischa i dla bezpieczeństwa przewieziony z Fromborka do skarbca na zamek olsztyński. Inwentarz był tam przechowywany w skrzynkach w drewnianej szafie z szufladami, oznaczonymi literami alfabetu, które odtąd otrzymywał poszczególny zbiór dokumentów jako sygnaturę archiwalną. Układ ten był kilkakrotnie zmieniany, najpierw przez administratora Stockfischa, a w 1508 r. przez jego następcę Jerzego von Delau. Obaj administratorzy sporządzili inwentarze (1502 i 1508 r.), świadczące o dokonanych zmianach w podziale rzeczowym bądź liczbie przechowywanych dokumentów. Inwentarz Jerzego von Delau z 1508 r., obejmujący 144 dokumenty, zainteresował jego następcę Tiedemanna Giesego (1510–1515), który na kilku stronach dopisał 11 dokumentów. Mikołaj Kopernik po objęciu funkcji administratora i przeniesieniu się do Olsztyna (od 8 listopada 1516 do 8 listopada 1519) zainteresował się także inwentarzem dokumentów kapitulnych Jerzego von Delau i dopisał do niego własną ręką 31 dokumentów.

Kopernik stosował głównie łacińskie określenie littera zamiast terminu documentum, obok bulla, articulum bądź ogólnie copia lub confirmata czy sementia. Kiedy, najdalej w początkach lutego 1520 r., Kopernik przeniósł się do Olsztyna na skutek zagrożenia Fromborka przez wojska krzyżackie, pełnił najpierw funkcję kanclerza kapituły warmińskiej, co niewątpliwie wpływało na jego kontakty ze zbiorem dokumentów kapitulnych. Być może już wówczas zainteresował się jego inwentaryzacją, a najpewniej, gdy po 8 listopada 1520 r. został ponownie administratorem dóbr kapitulnych. W każdym razie jeszcze w ciągu 1520 r. sporządził własnoręcznie nowy inwentarz zbioru archiwalnego zatytułowany Inventarium litterarum et iurium in erario castri Allenstein anno Domini MDXX. Ułożył w nim w układzie rzeczowym od A do R razem 185 pozycji i podzielił na grupy, według hierarchii ich ważności, stosując klasyfikację rzeczową. Zaznaczyło się to zwłaszcza wyłączeniem bull dotyczących powstania diecezji warmińskiej i jej granic oraz jej podziału wewnętrznego, które zostały określone jako "A – B". Dział "C" dotyczył katedry fromborskiej, działy "D – G" – darowizn, czynszów i przywilejów, dział "H" – wewnętrznych spraw kapituły, dział "I" – elekcji biskupów i zaprzysięganych przez nich artykułów, dział "K" – stosunków kościelno-politycznych biskupów warmińskich z czynnikami zewnętrznymi, działy "L - M" – kwestii własności kościelnej, dział "N" – kar kościelnych oraz kontrybucji wojennych, dział "O" – stosunków kapituły z ludnością chłopską, wreszcie działy "P – R" – kwestii uposażeń kanonicznych, wikariatów i jałmużny dla ubogich.

Układ ten jest przejrzysty, podyktowany hierarchią ważności z uwzględnieniem problemów tak politycznych, jak administracyjnych biskupstwa. Wyróżnia się on swoją jasnością od założeń stosowanych we wcześniejszych inwentarzach kapitulnych.

Na portalu NICOLAUS COPERNICUS THORUNENSIS prezentujemy fotokopie oryginału oraz łacińską transkrypcję inwentarza dokumentów ze skarbca na zamku w Olsztynie własnoręcznie sporządzonego w 1520 r. przez Mikołaja Kopernika.

 

Marian Biskup, Leszek Zygner

 

Źródło:
  • Kopernik Mikołaj, Pisma pomniejsze, Warszawa 2007.

Olsztyn, [po styczniu 1520 r.]

[k. 1]

Inuentarium litterarum et iurium in erario castri Allenstein1 anno Domini MDXX

[k. 1v]

A

Bulle II Inno[centii] VI2 super limitibus terrarum Prussie3

Bulle II auree Caroli IIII4 super limitatione terrarum Prussie et confirmatione priuilegiorum ecclesie Varmiensis5

Littere eiusdem Caroli super innouatione priuilegiorum ecclesie Varmiensis6

Littere Anselmi7 primi episcopi Varmiensis [super] fundatione ecclesie et diocesum diuisione8

B

Limitatio diocesis Varmiensis et Sambiensis sigillis IIII9

Concordia inter ecclesiam Varmiensem et + [Cruciferos] super confinibus latina sigillis VIII10

Alia concordia vulgaris sigillis VI11

Bulla Gregorii XI12 commissionis ad archiepiscopum Pragensem in causa limitum13

Littere archiepiscopi Pragensis14 ad pleb[anum] in Elbinge ad recipiendum testes15

Pronuntiatio arbitrorum

Copia diuisionis limitum in forma libri16

Littere missiue magistri generalis super limitibus cum districtu Osterode17

Littere bine excise super eodem

[k. 2]

C

Littere donationis ville Santoppen18 pro fabrica ecclesie Varmiensis19

Iura fabrice eiusdem

Bulle VII indulgentiarum pro eadem ecclesia20

Littere translationis capitis s[ancti] Georgii ex Heilsberg21 ad ecclesiam Varmiensem22

Littere obseruantie chori in eadem ecclesia23

Littere regis Francie donationis ligni vite24

D

Donatio Tolkemit25 cum suo districtu pro ecclesia Varmiensi et cum piscaturis26

Donatio Tolkemit Capitulo per episcopum Fab[ianum]27

Priuilegium bonorum Codyn, Scharfenstein, Reberg et molendini Haselau28

Recognitio d[omini] G[eorgii] de Baisen29 super solutione eorumdem bonorum30

Littere consensus d[omini] Sigis[mundi] regis exemptionis ville Claukendorf31

Consensus exemptionis districtus Tolkemit32

Littere consensus ut auctoritate apostolica ville Crebisdorf et Carsau33 possint perpetuo applicari monasterio s[ancte] Brigitte in Gadano34. Sunt date fratribus s[ancte] Brigitte

Inscriptio Conradswalt etc.35

Impignoratio Schonebuche36

Consensus exemp[tionis] Conradswalt Simoni Rabenwalt37

Consensus exemp[tionis] Conradswalt d[omino] episcopo Luce38

Consensus exemp[tionis] ville Maybom39

[k. 2v]

E

Littere d[omini] Sigismundi regis Pol[onie] consensus exemptionis Stum villarum40

Instrumentum super quibusdam villis in confirmatione apostolica indebite nominatis

Instrumentum emptionis aree ante castrum Allenstein et duorum horreorum41

Instrumentum emptionis census taberne a sculteto in Noua Cukendorf42

Emptionis curie Quedelicz43

Littere Capituli super parte prati communitatis Rosengarten44

Priuil[egium] ville Glanden45

Priuil[egium] ville Gabelen46

Priuil[egium] ville Pilgrimsdorf47

Priuil[egium] curie Bebir48

Priuil[egium] molend[ini] Borniten49

Sententia super piscatura ibidem in lacu molend[ini]50

Sententia super silua Birckpusch contra Varmienses51

Emptionis curie Caleberg52

Iura et copia Posorten53

Impetitio census retardati in molend[ino] Caldemflis54

Littere recognitionis in Alenstein super eodem

Littere deuolutionis eiusdem molend[ini] ad Capitulum55

[k. 3]

F

Littere exemptionis marcarum XII le[uium] in villa Baisen pro officio horarum D[omine] nostre56

Donatio ville Padelochen57

Confirmatio eiusdem per concilium Basiliense58

Copie III sententie super villa Padelochen59

Littere emptionis mans[orum] VIII in bonis Peuthuen districtus Allensteinensis60

Priuilegium ville Voitsdorf61

Littere emptionis eiusdem et alia simul62

Copia priuile[gii] Sandecaim63

Littere venditionis mansorum in Vusen64 pro horis D[omine] n[ostre]

G

Priuilegia ville Wuszen65

Copia emptionis mans[orum] VIII ibidem66

Sententia contra Fabianum occasione census ibidem67

Instrumentum sententie contra eundem super molend[ino]68

Impignoratio mans[orum] IIII ibidem per Fa[bianum] Tolke69

Priuile[gium] ville Scaibot70

Littere solutionis eiusdem71

Littere emptionis curie Scaibot72

Littere solutionis eiusdem

Copia venditionis mans[orum] in Engelswalt73 pro q[uondam] Christianno Tapiau74

Contractus bonorum in Dareten75

Littere venditionis mans[orum] et molendini in Schouffsberg76

Liber anniuersariorum77

Testamenta diuersa

[k. 3v]

H

Confirmatio Bonifacii pape quorundam statutorum78

Commissio pape episcopo Varmiensi de custodial[ibus] et aliis distribution[ibus] preter corpora preben[darum]79

Item confirmatio de custod[ialibus] distribuendis

Depositio test[ium] de distribution[ibus] que in causa ecclesie vel Capituli absent[ibus] dantur

Littere domini Fab[iani] episcopi de prouent[ibus] Tolkemit distribuendis80

Bulla corrupta super triennali studio canonicorum

De curia canonicali siue e[pisco]pali apud ecclesiam Varmiensem concordia episcopi et Capituli81

Concordia episcopi et Capituli de electione canonicorum et aliis rebus

Copia laudi inter episcopum et Capitulum

De prima voce d[omini] prepositi

I

Erectio archidiaconatus82

Confirmatio Innocentii VIII83 electionis quo[n]dam Luce episcopi84

Copia resignationis episcopatus eidem facte85

Littere regis Sigismundi concordie super electione episcoporum86

Articuli iurati in electione d[omini] Fab[iani] episcopi87

Acta circa electionem eiusdem88

Littere Capituli ad papam et cetum card[inalium] de electione q[uondam] Arnoldi Venrade89

Littere episcoporum Rigensis, Curoniensis, Sambiensis et Pomezaniensis super eodem90

[k. 4]

K

Littere regis Polonie testimoniales pro episcopo91

Littere testimoniales magni ducis Lituanie92

Littere d[omini] regis Polonie quibus suscepit ecclesiam Varmiensem in suam protectionem93

Copia de pace inter Vladislaum regem Polonie et + [Cruciferos]94

Copia concordie inter magistrum generalem + [Cruciferorum] et N[icolaum] episcopum Var[miensem]95

Littere acceptationis perpetue pacis per Capitulum Varmiensem96

Fasciculus litterarum Mathie regis Vngarie97 et N[icolai] episcopi Varmiensis98

Copia litterarum administrationis ecclesie Varmiensis pro Vincentio Kelbas99

Scedula petitionis episcopi ad regem Pol[onie]

Copia mandati ad submittend[um] ecclesiam protectioni Cazimiri re[gis] Pol[onie]100

[k. 4v]

L

Instrumentum super argento per quondam Hinricum episcopum relicto101

Instrumentum de argento ecclesie ad usum episcopi per Capitulum marce CCCVI

Copia litterarum Elbing super mutuo per Capitulum facto

De argento in Liuonia impignoranto

Littere super mutuo per Paulum episcopum Curoniensem102 facto103 Rescriptum Sixti IIII104 contra detinentes iura et possessiones ecclesie105

Item rescriptum Inno[centii] VIII in simili causa

Rescriptum contra Sanderum de Vuszen106

Littere Benedicti107 commissarii Sigismundi imp[eratoris]108 contra + [Cruciferos] de restitutione ablatorum109

Instrumentum de bonis episcopi per + [Cruciferos] in Elbing confiscates110

Copia sententie arbitrarie per Sigismundum imp[eratorem] pro Hinrico episcopo Varmiensi111

Mandatum eiusdem episcopi repetitionis possessionis ecclesie sue et rerum ablatarum iuxta sententiam premissam

Ratio perceptorum per B [artholomeum] Libenwalt112 ab episcopo Curoniensi

[k. 5]

M

Processus con[tra] Georgium de Schliuen113 et complices suos114

Concordia cum Gutcone et detentoribus castri Seeburg115

Littere regales ad Brau[n]sbergenses116 de villarum impignatione

Mandatum Pauli117 episcopi pro subsidio super redemptione castri Seeburg

Littere eiusdem ad quosdam plebanos de eodem

Copia litterarum ad commendatorem Brandeburgensem de relictis bonis curatorum

Littere prepositi Gutstatensis118 quietantie quorundam bonorum Capitulo Var[miensi] per ipsum relict[orum]

N

Bulla Pii II119 absolut[ionis] a censuris lige120

De iudiciis lige obseruandis

Littere missiue in causa lige

Littere absolutionis quorundam canonicorum per Franciscum121 episcopum excomunicatorum122

Mandatum absolutionis pro Balt[hasaro] Scaibot123

Copia missiue Francisci episcopi ad magistrum generalem de contributo

Copia quedam Pauli Rosdorf124 + [Cruciferi] ad episcopum super contributo

Littere prouisionis ecclesie parroch[ialis] in Resil125 de Oporow126

Pronunciatio arbitr[orum] inter ecclesiam et + [Cruciferos]127

[k. 5v]

O

Littere concordie inter Capitulum et scultetos128

Alie littere concordie in simili materia

Item alie littere in simili causa

Littere in causa Greussing129

Quietan[tie] de soluendis expensis pro Capitulo

Littere sententie arbitrorum inter Petrum Polen et Andream Melczer ciues in Allenstein130

Examinatio test[ium] domus C[hristophori] de Delen131

In causa Philippi Greussing132

In causa Michel Bogener133

In causa III fratrum de Plauten134 iudicatorum135

In causa Tynappel136

P

Processus contra canonicos mediis preben[dis] prebendatos137

Martini pape V138 suppresio mediarum et minorum prebendarum ecclesie Var[miensis]139

Consensus episcopi et Capituli super vic[aria] q[ondam] Otonis de Russen140

Copia fundationis II vic[ariarum] in ecclesia Var[miensi] super Degeten141 et Vangaiten142

Fundatio vic[arie] XI millium virginum143

Littere reuersales Antonit[arum] super donatione144

Littere fundationis III vacariarum in ecclesia Var[miensi]145

Inpignoratio mans[orum] IIII in Vusen pro vic[aria] q[uondam] Martini Achtesnicht146

Confirmatio test[amenti] Hinrici prepositi147 super vic(aria] prepositure ecclesie Var[miensis]

Instrumentum quietantie IX florenorum pro communitate vic[ariorum] in Alhuben148 et Hinrichsdorf149

[k. 6]

Q

Fundatio elemosine in ecclesia Var[miensi]150

Instrumentum donationis pauperibus

Super excrescentia mansorum I 1/2 in Rabusen151

Recognitio marce I an[nui] census pro vic[aria]

In causa aree pro vic[aria] s[ancti] Venceslai

Littere venditionis census marcarum XI in Elditen152

R

Fundatio vic[arie] in Melsac153

Item alia fundatio vic[arie] ibidem154

Fundatio vic[arie] apud s[anctum] Georg[ium] ibidem155

Repertorium dotis Allenstein

Repertorium dotis Santoppen

 

Źródło:
  • Mikołaj Kopernik, Pisma pomniejsze, Warszawa 2007.


1 Olsztyn, stolica województwa warmińsko-mazurskiego.
2 Papież Innocenty VI (1352–1362).
3 Bulla papieża Innocentego VI z 12 XII 1355 r.
4 Cesarz Karol IV (1355–1378).
5 Złota bulla cesarza Karola IV z 20 VIII 1357 r.
6 Dokument cesarza Karola IV z 20 VIII 1357 r.
7 Biskup warmiński Anzelm (1250–1278).
8 Najprawdopodobniej chodzi o dokument z 27 IV 1251 r. (J. Obłąk) lub 27 I 1264 r. (P. Czartoryski).
9 Dokument z 20 X 1340 r.
10 Dokument z 4 IX 1288 r.
11 Niemiecka wersja poprzedniego dokumentu.
12 Papież Grzegorz XI (1370–1378).
13 Bulla papieża Grzegorza XI z 10 X 1373 r.
14 Arcybiskup praski Jan Očko z Vlašim (1364–1378).
15 Dokument arcybiskupa praskiego Jana z 15 lub 16 IV 1372 r.
16 Kopia wspomnianej wyżej bulli Grzegorza XI.
17 Ostróda, miasto powiatowe. Najprawdopodobniej chodzi tu o list z 1428 r.
18 Sątopy, wieś w powiecie banoszyckim.
19 Dokument z 30 X 1343 r.
20 Najprawdopodobniej chodzi tu o bulle papieskie: Jana XXII z 12 XI 1329 r., Klemensa VI z 21 V 1350 r., Innocentego VI z 12 I 1356 r., Urbana V z 23 I 1367 r. oraz Bonifacego IX z 17 XII 1392 r., 12 XI 1393 r. i 1 XI 1394 r.
21 Lidzbark Warmiński, miasto powiatowe.
22 Dokument z 11 I 1510 r. (P. Czartoryski) lub 19 I 1510 r. (J. Obłąk).
23 Dokument z 15 V (J. Obłąk) lub 16 V 1515 r. (P. Czartoryski).
24 Najprawdopodobniej chodzi o dokument króla Francji Karola VI z 30 IV 1384 r.
25 Tolkmicko, miasto w powiecie elbląskim.
26 Najprawdopodobniej chodzi tu o dokument króla Zygmunta Starego (1506–1548) z 10 II 1508 r. (P. Czartoryski).
27 Biskup warmiński Fabian Luzjański (1512–1523). Dokument biskupa Fabiana Luzjańskiego z 16 IV 1513 r.
28 Kadyny, Ostrogóra, Pagórki, Zajączkowo – wsie w powiecie elbląskim. Dokument nieznany.
29 Jerzy Bażyński, podkomorzy (1503–1512) i wojewoda malborski (1512–1546). Bażyny, wieś w powiecie braniewskim.
30 Dokument nieznany.
31 Wodynia, wieś w powiecie elbląskim. Chodzi zapewne o dokument króla Zygmunta Starego z 1 VII 1518 r (J. Obłąk) lub 7 XII 1518 r. (P. Czartoryski).
32 Najprawdopodobniej chodzi o dokument z 1519 r. (J. Obłąk).
33 Rukławki, wieś w powiecie olsztyńskim i Karszewo, wieś w powiecie kętrzyńskim.
34 Klasztor św. Brygidy w Gdańsku. Najprawdopodobniej chodzi o dokument z 23 lub 26 X 1518 r.
35 Chojnowo, wieś w powiecie elbląskim. Dokument z 2 VI 1503 r. (J. Obłąk).
36 Połapin, wieś w powiecie lidzbarskim. Dokument z 28 VII 1349 r. (J. Obłąk).
37 Najprawdopodobniej chodzi o dokument króla Jana Olbrachta (1492–1501) z 15 I 1495 r. (P. Czartoryski).
38 Biskup warmiński Łukasz Watzenrode (1489–1512). Najprawdopodobniej chodzi o dokument króla Aleksandra Jagiellończyka (1501–1506) z 1503 r. (P. Czartoryski).
39 Majewo, wieś w powiecie elbląskim. Zapewne chodzi o dokument króla Zygmunta Starego z 31 III 1510 r.
40 Sztum, miasto w powiecie malborskim. Dokument króla Zygmunta Starego z 28 VIII 1508 r.
41 Zapewne chodzi o instrument notarialny z 15 VI 1404 r.
42 Nowe Kawkowo, wieś w powiecie olsztyńskim. Zapewne chodzi o instrument notarialny z 23 III 1440 r.
43 Zapewne chodzi o dokument z 19 II 1483 T. Miejscowość niezidentyfikowana.
44 Różaniec, wieś w powiecie braniewskim.
45 Glądy, wieś w powiecie bartoszyckim. Dokument z 21 I 1386 r.
46 Gabelen, wieś w powiecie braniewskim, dziś nieistniejąca. Dokument z 25 VII 1363 r.
47 Pielgrzymowo, wieś w powiecie braniewskim. Dokument z 6 X 1301 r.
48 Bebir, miejscowość dziś nieistniejąca w powiecie braniewskim. Dokument z 13 III 1287 r.
49 Bornity, wieś w powiecie braniewskim. Dokument z 6 V 1304 r.
50 Dokument z 6 IV (P. Czartoryski) lub 12 IV 1449 r. (J. Obłąk).
51 Najprawdopodobniej chodzi o las naprzeciw Fromborka. Dokument z 4 VIII (J. Obłąk) lub 29 VIII 1442 r. (P. Czartoryski).
52 Caleberg, miejscowość dziś nieistniejąca. Obecnie wieś Baranówka w powiecie braniewskim. Dokumenr z 18 VIII 1488 r. (J. Obłąk) lub 20 VIII 1498 r. (P. Czartoryski).
53 Pozorty, wieś w powiecie iławskim. Chodzi zapewne o dokumenty z lat 1448–1507.
54 Żurawno, wieś w powiecie olsztyńskim. Dokument z 1442 T. (P. Czartoryski) lub 26 VII 1447 r. (J. Obłąk).
55 Zapewne chodzi o pismo z 23 VII 1447 r. (P. Czartoryski).
56 Dokument z 9 III 1439 r., dotyczący wsi Bażyny (zob, przyp. 29).
57 Podlechy, wieś w powiecie braniewskim. Najprawdopodobniej chodzi o dokument z 21 V 1315 r.
58 Sobór w Bazylei (1431–1449).
59 Najprawdopodobniej chodzi o kopię z 30 IV 1449 r.
60 Pajtuny, wieś w powiecie olsztyńskim. Dokument z 18 VIII 1359 r. (J. Obłąk).
61 Wójtowo, wieś w powiecie olsztyńskim. Dokument z 18 VIII 1359 r. (J. Obłąk) lub 18 VIII 1360 r. (P. Czartoryski).
62 Chodzi zapewne o dokumenty z lat 1447–1484 (P. Czartoryski).
63 Sądkowo, wieś w powiecie braniewskim.
64 Osetnik, wieś w powiecie lidzbarskim. Dokument z 24 VIII 1497 r.
65 Chodzi zapewne o przywilej z 27 VI 1289 r. i jego potwierdzenia z lat 1404–1488.
66 Chodzi zapewne o dokument z 11 I (J. Obłąk) lub 12 I 1501 r. (P. Czartoryski), ewentualnie o dokument z 3 VIII 1513 r.
67 Fabian Tolke z Osetnika. Rycerz i poddany kapituły warmińskiej. Dokument z 24 XII 1443 r.
68 Dokument z 24 XII 1443 r.
69 Dokument z 10 III 1507 r.
70 Skajboty, wieś w powiecie olsztyńskim. Dokument z 11 XI 1362 r.
71 Dokument z 1430 r. (J. Obłąk).
72 Dokument z 19 III 1433 r. (J. Obłąk).
73 Sawity, wieś w powiecie braniewskim.
74 Chrystian Tapiau, kapelan zamkowy w Olsztynie (1449–1455), proboszcz w Pieniężnie (1455–1498), kanonik warmiński (1460–1498). Dokument z 20 V 1482 r. (P. Czartoryski).
75 Dorotowo, wieś w powiecie olsztyńskim. Dokument z 26 V 1486 r.
76 Baranówka, wieś w powiecie braniewskim. Dokument z 3 XI 1366 r.
77 Zapewne chodzi o inwentarz spisany 12 V 1393 r.
78 Bulla papieża Bonifacego IX (1389–1404) z 13 XI 1393 r.
79 Pismo papieża Grzegorza XI z 25 II 1373 r.
80 Dokument biskupa Fabiana Luzjańskiego z 5 IX 1513 r.
81 Najprawdopodobniej chodzi tu o dokument z 30 VI 1429 r.
82 Zapewne chodzi o dokument biskupa Łukasza Watzenrode z 1503 r. erygujący archiprezbiterat (J. Obłąk).
83 Papież Innocenty VIII (1484–1492).
84 Bulla papieża Innocentego VIII z 28 IX 1489 r.
85 Dokument z 31 I 1489 r.
86 Dokument króla Zygmunta Starego z 7 XII 1512 r.
87 Chodzi o artykuły zaprzysiężone przez biskupa Fabiana Luzjańskiego w dniu jego elekcji 5 IV 1512 r.
88 Chodzi o dokumenty związane z elekcją biskupa Fabiana Luzjańskiego w 1512 r.
89 Arnold Coster Venrade przybył na Warmię w 1420 r., kanonik warmiński (od 1438 r.), wybrany biskupem warmińskim w 1457 r., zrezygnował z tej godności wiosną 1458 r. na rzecz kardynała Eneasza Sylwiusza Piccolominiego. Dokument z 27 I 1458 r.
90 Znany jest tylko list biskupa kurlandzkiego Pawła z 27 I 1458 r.
91 Najprawdopodobniej chodzi tu o list króla Władysława Jagiełły (1386–1434) do biskupa warmińskiego Henryka Heilsberga z Vogelsang (1401–1415) z 1410 r.
92 Najprawdopodobniej chodzi o list wielkiego księcia litewskiego Witolda (1401–1430) z 17 I 1412 r. (P. Czartoryski).
93 Dokument króla Kazimierza Jagiellończyka (1447–1492) z 5 V 1464 r.
94 Kopia pokoju toruńskiego z 1411 r.
95 Mikołaj Tungen, biskup warmiński (1467–1489). Kopia układu z Zakonem z 1476 r.
96 Dokument z 20 I 1467 r., akceptujący traktat toruński z 1466 r.
97 Maciej Korwin, król Węgier (1458–1490).
98 Najprawdopodobniej chodzi o dwa listy króla Macieja Korwina i biskupa Mikołaja Tungena z lat 1476–1477.
99 Wincenty Kiełbasa, mianowany przez Kazimierza Jagiellończyka biskupem warmińskim w 1467 r.
100 Najprawdopodobniej chodzi o dokument Kazimierza Jagiellończyka z 11 VI 1454 r. (P. Czartoryski).
101 Dokument biskupa warmińskiego Henryka z 3 V 1415 r.
102 Paweł Eymwald, biskup kurlandzki (1457–1473).
103 Dokument z 15 lub 17 VII 1461 r.
104 Papież Sykstus IV (1471–1484).
105 Sander z Osetnik, rycerz i członek dworu opata oliwskiego. Reskrypt papieski z 12 II 1483 r.
106 Reskrypt papieski z 5 IV 1488 r.
107 Benedykt z Makry, doktor obojga praw, pełnomocnik Zygmunta Luksemburskiego w postępowaniu rozjemczym w sporze między państwami unii polsko-litewskiej a Zakonem Krzyżackim w 1413 r.
108 Zygmunt Luksemburski, margrabia brandenburski, król węgierski, niemiecki i czeski, od 1433 r. cesarz.
109 Dokument z 13 XI 1412 r.
110 Dokument z 5 XI 1411 r. (P. Czartoryski).
111 Kopia wyroku rozjemczego Zygmunta Luksemburskiego na rzecz biskupa warmińskiego Henryka z 24 VIII 1412 r.
112 Bartłomiej Libenwald, prokurator Zakonu Krzyżackiego w Rzymie (1447–1448), kanonik warmiński (1447–1469).
113 Rycerz Jerzy von Schlieben.
114 Chodzi tu o akta procesu przeciwko Jerzemu von Schlieben z lat 1457–1460.
115 Jeziorany, dawniej zamek i miasto, dziś wieś w powiecie olsztyńskim. Chodzi o dokument z 30 IX 1461 r.
116 Braniewo, miasto powiatowe.
117 Biskup warmiński Paweł Legendorf (1458–1467).
118 Dobre Miasto, miasto w powiecie olsztyńskim, siedziba kolegiaty warmińskiej.
119 Papież Pius II (1458–1464).
120 Bulla papieża Piusa II z 10 I 1460 r. (P. Czartoryski).
121 Franciszek Kuhschmalz, biskup warmiński (1424–1457).
122 Dokument z 13 IV 1430 r.
123 Baltazar Skajbot, wasal kapituły warmińskiej. Dokument z 3 IX 1496 r.
124 Paweł von Rusdorf, wielki mistrz zakonu krzyżackiego (1422–1441).
125 Reszel, miasto w powiecie kętrzyńskim.
126 Możliwe, że chodzi tu o Andrzeja Oporowskiego, sekretarza królewskiego.
127 Dokument z 28 VII 1374 r.
128 Dokument z 30 VI 1441 r.
129 Filip Greussing, brat krzyżacki, współzarządca okręgowy w Pasłęku w latach 1515–1519.
130 Andrzej Polak i Andrzej Melczer, mieszczanie olsztyńscy. Dokument z 30 IX 1440 r.
131 Krzysztof Delen, burgrabia Olsztyna (1507-1508). Dokument z 12 X 1507 r. (J. Obłąk).
132 Dokument z 19 VI 1510 r. (J. Obłąk).
133 Michał Bogener (Fröhlich). Dokumenty z lat 1510–1511.
134 Pluty, wieś w powiecie braniewskim.
135 Dokument z 6 VII 1517 r.
136 Tynappel, poddany krzyżacki. Dokumenty z lat 1511–1517.
137 Dokument z 2 I 1412 r.
138 Papież Marcin V (1417–1431).
139 Bulla papieska z 27 IV 1426 r.
140 Otto Rus, kanonik warmiński (1344–1384). Dokument z 9 XI 1347 r. (J. Obłąk) lub 1349 r. (P. Czartoryski).
141 Dywity, wieś w powiecie olsztyńskim.
142 Węgajty, wieś w powiecie olsztyńskim. Dokument z 7 X 1366 r.
143 Dokument z 5 IV 1496 r.
144 Antonianie prowadzili szpital we Fromborku. Dokument z 17 V 1507 r.
145 Dokument z 11 VII 1355 r.
146 Marcin Achtesnicht, kanonik warmiński (ok. 1475–1504). Dokument z 4 III 1504 r.
147 Henryk Sonnenberg, prepozyt kapituły warmińskiej (1279–1317/1318).
148 Alhuben, osada zaginiona.
149 Jędrychowo, wieś w powiecie braniewskim.
150 Dokument z 18 XII 1422 r.
151 Robuzy, wieś w powiecie braniewskim. Dokument z 29 XII 1354 r.
152 Ełdyty Wielkie, wieś w powiecie lidzbarskim. Dokument z 8 XI 1429 r.
153 Pieniężno (Melzak), miasto w powiecie braniewskim. Dokument z 7 V 1375 r. (P. Czartoryski) lub 17 IV 1422 r. (J. Obłąk).
154 Dokument z 12 V 1375 r.
155 Dokument z 25 VII 1359 r.

 

1
2
3
4
5
6

Archiwum Archidiecezji Warmińskiej, Olsztyn, Dok. Kap., V 9, k. 1-7

 

Pobierz fotokopie (archiwum zip)

Kontakt

Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu
ul. Gagarina 13
87-100 Toruń

logo Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu

Współpraca

logo Centrum Badań Kopernikańskich

Urząd Miasta Torunia

Kopernik 550

 Światowy Kongres Kopernikański