1518 X 22 – do kapituły warmińskiej

List Mikołaja Kopernika do kapituły warmińskiej, Pieniężno, 22 października 1518 r.

Oryginał: zaginiony (do 1945 r. w Diozesanarchiv, Frauenburg, sygn. Rep. 128), fotokopia strony recto: Archiwum Archidiecezji Warmińskiej, Olsztyn, Rep. 128.

Mikołaj Kopernik (N. Coppernic) donosi kapitule warmińskiej, że dzień wcześniej dowiedział się od biskupa warmińskiego Fabiana Luzjańskiego o tym, co kapituła pisała w związku z przygotowywanym przyjęciem dla dostojnego gościa¹. List Filipa Greussinga skłonił Kopernika do jak najszybszego opuszczenia Olsztyna (Allenstein) wraz z burgrabią tamtejszym Krzysztofem Drauschwitzem, który w Lidzbarku Warmińskim (Heilsberg) otrzymał pełniejszą informację, aby Greussing nie mógł skarżyć się, iż odmówiono mu sprawiedliwości ². Biskup zalecił także Kopernikowi nakłonienie kapituły, aby w odpowiedzi dla wielkiego mistrza Albrechta dodała klauzulę: "żeby święta sprawiedliwość nie była hamowana", co utrudni przewrotne i wykrętne tłumaczenie. Biskup otrzymał też wieści o zawarciu wieczystego pokoju przez Wasyla III, księcia moskiewskiego, z królem polskim Zygmuntem I, przez co cała nadzieja sąsiadów, tj. Krzyżaków upadła. Kopernik wyjedzie z Pieniężna, jak tylko będzie mógł najprędzej.

Źródło

Biskup Marian, Regesta Copernicana, Warszawa 1973.
Kopernik Mikołaj, Pisma pomniejsze, Warszawa 2007.

¹ Gościem kapituły mógł być legat papieski Mikołaj von Schönberg.
² Filip Greussing był zarządcą dóbr krzyżackich i w latach 1516–1519 wiódł spory z kapitułą warmińską o wyrąb lasów.

Pieniężno, 22 października 1518 r.

Do Wielebnych i Dostojnych Prałatów, Kanoników i Kapituły Kościoła Warmińskiego, Panów i Zwierzchników swoich Wielce Szanownych

Wielebni i Szanowni Panowie, Czcigodni Zwierzchnicy. Już wczoraj dowiedziałem się od przewielebnego pana o tym, co Czcigodni Panowie piszą o przygotowaniach do przyjęcia i prawie wszystko zostało już zarządzone, tak na wypadek dnia rybnego, jak i mięsnego. List Filipa Greussinga skłonił mnie do szybszego opuszczenia Olsztyna, a wracający stamtąd wraz ze mną burgrabia otrzymał w Lidzbarku dokładniejsze pouczenie, dzięki czemu Greussing nie będzie się już mógł skarżyć, że mu odmówiono dochodzenia sprawiedliwości. Polecił mi także przewielebny pan, co się tyczy udzielenia odpowiedzi Mistrzowi, nakłonić Czcigodnych Panów, aby w wypadku, jeśli listu nie wysłano, dodać w egzemplarzu przesłanym przez jego przewielebność następującą klauzulę: aby świętej sprawiedliwości nic nie stanęło na przeszkodzie. W ten sposób bowiem uniemożliwi się im przewrotne i wykrętne tłumaczenie. Jego przewielebność otrzymał także nowiny, że Moskwicin zawarł z królem pokój wieczysty; wiadomości, na jakich warunkach został zawarty, jego przewielebność spodziewa się lada godzina. Tak więc runęły wszystkie nadzieje naszych sąsiadów. Polecam się Czcigodnym Panom. Z Pieniężna, 22 października 1518.

Stąd także wyjadę, jak tylko będę mógł najszybciej.

M. Kopernik

Przekład Jerzego Drewnowskiego

Pieniężno, 22 października 1518 r.

Venerabilibus et Spectabilibus Dominis Praelatis Canonicis et Capitulo ecclesiae Varmiensis, Dominis et Maioribus suis plurimum Obseruandis

Venerabiles et Obseruandi Domini, Maiores Honorandi. Intellexi iam eadem heri a domino reuerendissimo, quae Dominationes Vestrae de hospicio parando scribunt, et sunt fere procurata ad utrumque, siue piscarius, siue carnarius contigerit dies. Impulerunt me litterae Philippi Greussingi, quo citius ex Allenstein soluerem et receptus mecum inde burgrabius in Heilsberg pleniorem accepit informationem, quo minus ille de iusticia denegata queri poterit. Commisit etiam mihi dominus reuerendissimus commouere Dominationes Vestras circa dandum domino magistro responsum, si litterae non essent emissae, ut addatur in exemplari, quod paternitas sua transmisit, clausula haec: das dy helige gerechtigkeit nicht vorhindert worde, quo magis peruersa illorum interpretatio et cauillosa praecludatur. Nouitates etiam accepit paternitas sua, quod Moscouita suscepit cum rege perpetuam pacem; quibus conditionibus constet, expectat paternitas sua in horam intelligere. Sic igitur tota confidentia vicinorum iam corruit. Com mendo me Dominationibus Vestris. Ex Melsac, XXII Octobris 1518.

Hinc etiam quam primum potero me absoluam

N. Copernic

Archiwum Archidiecezji Warmińskiej, Olsztyn, Rep. 128.